Süleymanşâh ve Bizans ile İlişkiler
Türkiye Selçuklu Devleti’nin Kuruluşu:
Bizans İmparatorluğunun iç karışıklıkları ve Anadolu’daki ağırlığını kaybetmesi nedeniyle Süleymanşâh’ın İznik’i fethi (1075) gerçekleşti. Böylece Kutalmışoğlu Süleymanşâh İznik’i başkent yaparak Anadolu’da ilk Türk devletini kurmuş oldu “Anadolu Selçuklu Devleti”, 1075-1078 yılları arasında Bizans Devleti “Anadolu” (Anatolikon Theması) terimini Eskişehir-Konya arasında yer alan bir askerî bölge (Thema) için kullanmakta idi.
Ancak Selçukluların Anadolu’da devlet kurdukları Bugünkü anlamda kullanılan Anadolu Yarımadası’na ise, Asia Minor (Küçük Asya) deniliyordu. İkinci Haçlı Seferi’ne (1147-1148) katılan Papaz Odo de Deuil, Anadolu’da Selçuklu Türkleri’nin yaşadığı topraklar için, yazdığı eserinde “Turchia” (Türkiye) tabirini kullanmıştır. Bu tarihi kayıttan anlaşılmaktadır ki Sultan I. Mesud’un saltanatı zamanından itibaren artık Selçuklular’ın yaşadığı Anadolu topraklarına “Türkiye” denilmeye başlanmıştır.
Bu yüzden Süleymanşâh’ın Anadolu’da İznik başkent olmak üzere kurduğu devlete “Türkiye Selçuklu Devleti” denilmesi daha doğru olacaktır.
Bizans Devleti’nin Rumeli ve Anadolu orduları kumandandanları olan Nikephoros Bryennios ve Nikephoros Botaniates, Bizans İmparatoru Mikhail Dukas’a karşı isyan ederek imparatorluklarını ilan ettiler.
Kütahya’dan İstanbul’a yürüyen Botaniates, Sultan Alp Arslan’a karşı isyan edip ve kaçarak Bizans’a sığınmış Selçuklu Meliki Erbasgan’ı İznik’te bulunan Süleymanşâh’a gönderip ittifak kurma önerisinde bulundu. Süleymanşâh, Bizans topraklarındaki güçlenmek ve meşruiyet kazanmak için Botaniates’in teklifini kabul ederek onun yardımına 2.000 kişilik bir askeri kuvvet gönderdi.
Böylece Türk kuvvetleriyle daha da güçlenen Botaniates, 1078 yılında, Bizans tahtını ele geçirip imparator oldu.
Onun bu başarısında büyük rol oynayan Selçuklu askerleri Üsküdar’da deniz kıyısında kurdukları çadırlarda konaklamaktaydılar. Yeni imparator çok geçmeden bu Türk kuvvetlerini Rumeli topraklarında hâlâ taht iddiasında bulunan Bryennios’a karşı da gönderdi.
Öte yandan Bizans’ın bu karışık durumundan faydalanan Süleymanşâh, İznik’te kurduğu devletinin sınırlarını Marmara-Karadeniz ve Akdeniz yönlerinde genişleterek kısa zamanda Bursa ve yörelerinden başka, Kocaeli Yarımadası’nı da ele geçirerek Üsküdar ve Kadıköy’e doğru ilerledi. Hatta Üsküdar’da Harem-Salacak civarında oluşturduğu gümrük daireleri ile boğazdan gelip geçen gemilerden vergi almaya başladı.
Süleymanşâh’ın Türkiye Selçuklu Devleti’ni kurması ve başarılı fetihlerde bulunması sonucu 1080 yılında Azerbaycan’dan kalabalık Türk kitleleri, Anadolu’ya akın akın gelmeye başladı. Böylece bu topraklarda Türk nüfusu arttı. Ayrıca Bizans’ta bitmeyen siyasî ve ekonomik sorunlar sebebiyle, Ermeni, Süryani, Gürcü vb. gibi çeşitli ırklardan oluşan yerli halklar, köylüler, işçiler Süleymanşâh’ın yönetimini benimsediler.
Süleymanşâh’ın uyguladığı mîri toprak rejimi nedeniyle, Selçuklu yönetiminde hürriyetlerini elde ettiler ve toprak sahibi oldular.
Yeni devlet kurmaya çalışan Kutalmışoğulları’nın büyük Türkmen nüfusunu arkasına alarak, Anadolu’da hızla nüfuzlanarak güç kazanmaları, Sultan Melikşâh’ı tedirgin ettiği için Anadolu’yu ve Kutalmışoğulları’nı hakimiyet altına almak için gönderdiği Emir Porsuk idaresindeki Büyük Selçuklu ordusu muhtemelen 1078 yılında İznik önlerine geldi.
Çarpışmalarda Kutalmış’ın büyük oğlu Mânsur öldürüldü; ancak Büyük Selçuklu Emîrî Porsuk başka sonuç elde edemeyerek geri döndü. Büyük Selçuklular’ın bu başarısızlığında Kutalmışoğulları ile ittifak kuran Bizans’ın yardımının da etkisi olduğu görülüyor.
Böylece Süleymanşâh, Emir Porsuk’a karşı Bizans İmparatoru ile ittifak halinde bulunarak onu başarısızlığa uğrattı ve bu sayede Büyük Selçuklular’a karşı Anadolu’daki durumunu korudu.
Bizans Devleti tahtı üzerindeki sorunların durmaması yeni kurmuş olan Türkiye Selçukluları’nın işine geliyordu. Nitekim İmparator Botaniates’i tanımayan Nikephoros Melissenos, Süleymanşâh ile işbirliği yaparak Denizli ve Ankara taraflarındaki kent ve kaleleri Türkiye Selçuklu Devleti’ne verdi.
İmparator Botaniates, Süleymanşâh’ın bu tavrına karşı gönderdiği Bizans kuvvetleri ile Türkiye Selçuklu başkenti İznik’i kuşatmaya kalktı, Melissenos’la birlikte olan Süleymanşâh harekete geçti , İmparator Botaniates kuşatmayı kaldırmak zorunda kaldı.
Nikephoros Melissenos beraberinde Selçuklu kuvvetleri olduğu halde Kadıköy’e kadar ilerlediyse de daha çabuk davranan Aleksios Komnenos Bizans tahtını ele geçirerek imparatorluğunu ilan etti (1081).
Selçuklular ile ilgili konulara BURADAN ulaşabilirsiniz.
Bu yazı ne kadar yararlı oldu?
Puan vermek için bir yıldıza tıklayın!
Ortalama puanı 4.5 / 5. Oy sayısı: 2
Şu ana kadar oy yok! Bu gönderiyi ilk değerlendiren siz olun.
Bu yazının, sizin için faydalı olmadığı için üzgünüz!
Bu gönderiyi geliştirelim!
Bize bu gönderiyi nasıl geliştirebileceğimizi söyleyin.
Yorum ekle